| X. mendea | Irungo Ama Xantalen ermita, erromatarren garaiko nekropoli baten gainean eraikia. | 910 | Clunyko beneditarren ordenaren sorkuntza, Mendebalde osoan barrena hedatu zena eta, berarekin, arte erromanikoa. |
| 1025 | "Ipuscoa" aipua lehen aldiz idatzia. Igartubeiti baserriaren hondoan, Goi Erdi Aroko bizitoki baten aztarnak. | 997 | Al-Mansurrek Compostelako Santiago suntsitu arren, bazter guztietako kristauek ez zioten erromes joateari utzi, aitzitik ere. |
| 1140 | Jaun Done Jakue bideko Aymerid Picaud pelegrinak Euskal Herri atlantikoa hala deskribatu zuen: dena baso eta mendi, ogi eta ardotan eskas, esne eta sagarretan oparo. | 1095 | Jerusalem hartzeko lehen gurutzaldia. Borrokez harago, Ekialdearen eta Mendebalaren arteko harreman ekonomiko eta kultural estuagoen abiapuntua. |
| 1180 | Nafarroako Antso VI.ak Donostia fundatu zuen. | 1163 | Pariseko Notre Dameren eraikuntza: katedral gotikoen mendea hasi zen. |
| 1200 | Gaztelako Alfontso VIII.ak erresumarako bereganatu zuen Gipuzkoa, Nafarroakoarenetik bereizita. | 1206 | Gengis Khanen inperioa munduko handiena zen lurretan eta biztanletan, Hungariatik Txinako itsasoraino. |
| 1248 | Pelegrin Urantzuko irundarra da izen-deituraz ezagututako lehen euskal marinela, Guadalquivir ibaitik Sevillaren konkistan parte hartu zuelarik. | 1262 | Bolbora arma gisa Europan erabili izanaren lehen aipua; hain zuzen, musulmanek Niebla (Andaluzia) kristauen aurka defenditzen zutelarik. |
| 1328 | Olen Foruan agertzen denez, Gipuzkoan burdingintzak jada erabiltzen zuen uraren indarra: zeharrolak. | 1295 | Marco Polok, Txinatik itzulitakoan eta beste datu askoren artean, berak aipatu zuen Japonia (Zipango) lehen aldiz Europan. |
| 1310-1383 | Gipuzkoako hiribilduen azken fasea, non herritarrek berek eskatzen zituzten fundazioak, bandoetako nobleen gehiegikerietatik babestu nahian. | 1347-53 | Izurrite beltzak Europa gogor kolpatu eta gutxienez biztanleen laurdena hil zuen. |
| 1397 | Gipuzkoako Hiribilduen Ermandadearen lehen Batzar Nagusia, Getarian. | 1376 | Sienako Katalinak, Elizaren lehen emakumezko Doktoreak, Aita Santua Avignonetik Erromara itzultzea lortu zuen, nahiz eta Zisma saihestu ez (hiru Aita Santu ere batera). |
| 1415 | Gipuzkoako Batzar Nagusien lehen Ordenantza-koadernoa: bandoetako jauntxoak borrokatzeaz gain, burdingintzan, merkataritzan eta itsasoan oinarritutako ekonomia arautzen zen. | 1405-33 | Txinatarrek Indiako ozeanoa Afrikaraino esploratu zuten; baina uko egin zioten beste zibilizazioekin harremanak izateari eta harresia handitu zuten. |
| 1451 | Baiona, Ingalaterraren azken gotorlekua, Frantziak konkistatu zuen; berehala Gaztela/Frantzia aurkaritza hasi zen, hurrengo mendeetan Gipuzkoa borroka-toki bilakatu zuena. | 1453 | Konstantinopla turkiarren esku erori zen: Bizantziar edo Ekialdeko Erromatar Inperioaren amaiera. Arte klasikoan inspiratutako artea sortu zen, Errenazimentua, 476 (Erromaren erorketa) eta 1453 arteko epea "Erdi Aro" gisa hartzen zuena. |
| 1456 | Ahaide Nagusien porrota Gipuzkoako hiribilduen aurka. | 1456 | Gutenbergek Biblia inprimatu zuen. Inprentak kulturaren kontzeptua eraldatu zuen. |